Dynamic NFT trở thành tâm điểm mới của thị trường, hệ sinh thái Sui đón nhận cơ hội phát triển

Sau hai năm phát triển nhanh chóng, thị trường NFT đã bước vào giai đoạn điều chỉnh, giá của nhiều dự án nổi tiếng tiếp tục giảm. Nguyên nhân chủ yếu là do NFT tĩnh chủ yếu là PFP đã đạt đến ngưỡng tăng trưởng, thị trường cần một câu chuyện mới để mở ra không gian tăng trưởng. Trong bối cảnh này, NFT động trở thành một điểm nóng mới được chú ý.

Tuy nhiên, NFT động đặt ra yêu cầu cao hơn đối với hạ tầng cơ sở. Sự xuất hiện của chuỗi công cộng mới nổi Sui đã giải quyết thành công vấn đề này. Sui sử dụng máy ảo Move và ngôn ngữ lập trình Move để thực hiện hợp đồng thông minh, từ đó giảm đáng kể rào cản cho người sáng tạo trong việc đổi mới NFT động, mở khóa nhiều tình huống ứng dụng và trải nghiệm người dùng hơn. Các nhà phát triển có thể thực hiện việc nâng cấp, kết hợp và phân nhóm NFT một cách động, và tạo ra phản hồi theo thời gian thực trên chuỗi dựa trên sự thay đổi hành vi của NFT.

Giống như NFT tĩnh, NFT động cũng gặp vấn đề thiếu thanh khoản trong giai đoạn đầu. Để giải quyết vấn đề này, một số dự án đã bắt đầu tập trung vào việc cung cấp giải pháp thanh khoản cho NFT trên hệ sinh thái Sui, bao gồm các sản phẩm đa dạng như giao thức nhà tạo lập thị trường tự động cho NFT, cho vay NFT, phân mảnh NFT, thanh toán theo kỳ hạn NFT và nền tảng phát hành NFT/Token.

Là giao thức ứng dụng thanh khoản NFT động mở rộng một cửa đầu tiên trên Sui, các dự án này nhằm không ngừng khám phá và dẫn dắt hướng đi đổi mới của thị trường tiền điện tử. Thông qua những nền tảng này, người dùng và nhà phát triển có thể cùng nhau khám phá tiềm năng khổng lồ của NFT động và thu lợi từ đó.

NFT2.0: NFT động trở thành xu hướng mới trên thị trường

Thị trường NFT năm 2023 dường như đã bước vào giai đoạn suy thoái, nhiều dự án nổi tiếng có giá liên tục giảm, tâm lý giao dịch chung u ám. Dù vào tháng 3, các ký tự Ordinals của Bitcoin đã từng gây chú ý trong một thời gian ngắn, nhưng cũng không thể đảo ngược được tình hình thị trường.

Về nguồn gốc, NFT thiếu đi một logic kể chuyện mới. Trong khoảng thời gian từ 2021 đến 2023, các loại dự án JPEG hoặc PFP đã trải qua sự thổi phồng điên cuồng và sau đó quay trở lại giá trị thực, người tiêu dùng dần trở nên lý trí, khó có thể trả giá cao cho NFT thiếu giá trị thực dụng. Do đó, để mở rộng thị trường tăng trưởng trong giai đoạn tiếp theo, NFT phải tăng cường giá trị thực dụng của mình, chẳng hạn như làm vé, tư cách thành viên, chứng nhận danh tính, vật phẩm trò chơi hoặc đối tượng đầu tư. Những NFT tĩnh ở giai đoạn đầu rõ ràng không thể đáp ứng những nhu cầu này, vì vậy NFT động mới nổi đã thu hút được sự chú ý và trở thành điểm nóng mới trên thị trường.

NFT động (Dynamic NFT, viết tắt là dNFT) là sự đối lập với NFT tĩnh. Hầu hết các NFT hiện có đều là tĩnh, một khi đã được đúc thì không thể thay đổi trên chuỗi. Đặc điểm này phù hợp với các tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số như video, hình ảnh, GIF, mô hình 3D, hiện nay chủ yếu được áp dụng trong các lĩnh vực nghệ thuật, âm nhạc, nhiếp ảnh, thể thao.

Tuy nhiên, NFT tĩnh do dữ liệu siêu dữ liệu cố định không thể nâng cấp động, nên có một số hạn chế. Một số tài sản được mã hóa trong thế giới thực, trò chơi điện tử cập nhật liên tục cần kết nối dữ liệu để duy trì cập nhật, NFT tĩnh không thể đáp ứng nhu cầu này, trong khi NFT động có thể giải quyết vấn đề này rất tốt.

NFT động có thể thay đổi theo các điều kiện bên ngoài, hợp đồng thông minh sẽ kích hoạt cập nhật dữ liệu meta. Ngoài việc thay đổi dữ liệu meta, còn có thể thực hiện các yếu tố động, như đúc dựa trên các điều kiện cụ thể hoặc kích hoạt "thuộc tính ẩn" thông qua tương tác của người dùng.

Dynamic NFT có thể được áp dụng trong một số lĩnh vực sau:

1. Hộ chiếu NFT trên chuỗi: có thể tự động cập nhật thông tin danh tính kỹ thuật số, chẳng hạn như nơi cư trú, tình trạng hôn nhân và thông tin liên lạc.

2. Trò chơi: NFT của người chơi có thể được cập nhật trạng thái theo dữ liệu thành tích trò chơi theo thời gian thực; nhà phát triển trò chơi có thể dựa vào đó để nâng cấp hoặc phân nhóm NFT, nâng cao trải nghiệm của người chơi. Cũng có thể thực hiện kết thúc trò chơi mở.

3. Bất động sản ảo: có thể phản ánh giá bất động sản, thời gian và quyền sở hữu cùng với những yếu tố đang thay đổi, nắm bắt chi tiết tài sản và có sự linh hoạt cần thiết để cập nhật thông tin.

4. Tiếp thị động thương hiệu: Kết hợp dữ liệu trên chuỗi và ngoài chuỗi, thiết kế các kế hoạch tiếp thị động tối đa hóa lợi ích cho thương hiệu, mở rộng liên kết thương mại, nâng cao giá trị sản phẩm.

So với NFT tĩnh, NFT động thông minh hơn và có thể thích ứng với sự thay đổi của thế giới bên ngoài theo thời gian thực, đồng thời có thể thiết lập giới hạn và quy tắc, làm phong phú thêm các tình huống ứng dụng của NFT. Một vòng phát triển mới của NFT chỉ mới bắt đầu, NFT động có khả năng mang lại sức sống mới cho thị trường, thu hút thêm nhiều giá trị gia tăng và không ngừng mở rộng quy mô thị trường.

Sui cung cấp nền tảng đổi mới cho NFT động

NFT tĩnh không có logic vận hành nội tại, tất cả các quyền năng đều tách biệt với chủ thể NFT. Công dụng của nó tách rời khỏi câu chuyện và văn hóa của chính NFT. Trong khi đó, NFT động có logic vận hành nội tại, các quyền năng được cung cấp là nội sinh và có thể được hiển thị trực tiếp. Mặc dù NFT động có triển vọng phát triển rộng lớn, nhưng trong thực tế, nó đang phải đối mặt với những thách thức kỹ thuật lớn.

Trước tiên, NFT động cần phải liên tục sửa đổi hoặc cập nhật siêu dữ liệu trong hợp đồng thông minh dựa trên nguồn, điều này có yêu cầu phần cứng cơ bản cao về lưu trữ, tốc độ xử lý giao dịch, v.v. Hiện tại, NFT tĩnh phát triển tốt nhất trên Ethereum, chủ yếu là do những yêu cầu này thấp hơn; nhưng chi phí Gas cao và khả năng xử lý kém (TPS chỉ 15) khiến Ethereum khó phát triển NFT động, các chuỗi công khai khác cũng gặp phải giới hạn tương tự. Sự xuất hiện của Sui đã bù đắp cho những điểm yếu trong phát triển NFT động.

Hợp đồng thông minh của Sui được viết bằng ngôn ngữ Move. Ngôn ngữ Move là một ngôn ngữ hợp đồng thông minh có thể biên dịch và chạy trong môi trường blockchain đã triển khai MoveVM. Nó đã được thiết kế từ đầu với nhiều vấn đề an ninh của blockchain và hợp đồng thông minh, và tham khảo một số thiết kế bảo mật từ ngôn ngữ RUST.

Ngôn ngữ Move được thiết kế để vừa hỗ trợ viết các chương trình tương tác an toàn với mã không đáng tin cậy, vừa hỗ trợ xác minh tĩnh. Để đạt được những đặc điểm an toàn này, Move đã từ bỏ tất cả các logic phi tuyến tính dựa trên cân nhắc về tính linh hoạt, không hỗ trợ phân phối động và gọi lại bên ngoài đệ quy, mà thay vào đó sử dụng các khái niệm như kiểu tổng quát, lưu trữ toàn cầu, tài nguyên, v.v. để thực hiện các mô hình lập trình thay thế. Ví dụ, các đặc điểm gọi lại động và gọi lại đệ quy mà Move đã bỏ qua, trước đây đã dẫn đến các lỗ hổng tái nhập tốn kém trong các ngôn ngữ hợp đồng thông minh khác.

So với các chuỗi công khai khác, ưu thế về hiệu suất của Sui là rõ rệt, với thông lượng đỉnh có thể đạt 297.000 TPS. Chìa khóa cho hiệu suất của nó nằm ở việc song song hóa giao dịch.

Hầu hết các blockchain yêu cầu giao dịch phải được sắp xếp và đưa vào khối để thực hiện theo thứ tự, cách làm này không cần thiết đã hạn chế thông lượng, vì phần lớn giao dịch thực sự là độc lập với nhau. Sui yêu cầu phải chỉ rõ mối quan hệ phụ thuộc của các giao dịch, do đó có thể xử lý song song các giao dịch độc lập. Trong trường hợp một số giao dịch có liên quan đến nhau, Sui vẫn có thể sắp xếp chúng và thực hiện theo thứ tự. Do các giao dịch độc lập có thể được xác minh song song, Sui có thể tăng cường thông lượng và khả năng mở rộng một cách tuyến tính bằng cách tăng số thiết bị cho mỗi nút xác minh.

Sui không chỉ có khả năng xử lý cao mà còn có độ trễ thấp. Thuật toán đồng thuận của nó hướng tới việc giảm thiểu việc truyền thông cần thiết giữa các nút xác minh để xử lý giao dịch; khác với việc phát sóng ngay lập tức và bỏ qua của các blockchain truyền thống, Sui đảm bảo một sự bắt tay hai chiều giữa người yêu cầu và các xác nhận viên phê duyệt, điều này cho phép các giao dịch đơn giản được xác minh gần như ngay lập tức, và các giao dịch phức tạp cũng có thể được thực hiện trong 2-3 giây.

Khả năng xử lý cao và độ trễ thấp giúp các giao dịch trên Sui dễ dàng tích hợp vào các trò chơi và các tình huống động NFT khác cần hoàn thành trong thời gian thực.

Ngoài ra, hầu hết các blockchain đều lưu trữ theo kiểu tài khoản, trong khi lưu trữ của Sui được thiết kế xoay quanh đối tượng. Mỗi đối tượng được sở hữu bởi một địa chỉ, mặc định là có thể thay đổi, cũng có thể được đặt thành không thể thay đổi hoặc chia sẻ giữa nhiều địa chỉ. Hợp đồng thông minh Move của Sui có thể nhận những đối tượng này làm đầu vào, thao tác chúng và trả về đối tượng như đầu ra. Mô hình lập trình hợp đồng thông minh này hoàn toàn khác với Solidity hoặc Rust, có sức biểu đạt mạnh mẽ hơn, phù hợp hơn để thể hiện các đối tượng kỹ thuật số trong NFT động và trò chơi điện tử.

Qua nghiên cứu mã nguồn của MoveVM, có thể thấy rằng MoveVM tách biệt việc lưu trữ dữ liệu và ngăn xếp gọi (logic quy trình), đây là sự khác biệt lớn nhất so với EVM. Ví dụ, việc triển khai Token ERC20 trong EVM yêu cầu viết logic trong một hợp đồng và ghi lại trạng thái của từng người dùng, trong khi ở MoveVM, trạng thái người dùng (tài nguyên dưới địa chỉ tài khoản) được lưu trữ độc lập, và các cuộc gọi chương trình phải tuân thủ các quy tắc bắt buộc liên quan đến quyền hạn và tài nguyên. Mặc dù đã hy sinh một chút linh hoạt, nhưng đã đạt được sự cải thiện đáng kể về độ an toàn và hiệu suất thực thi (giúp thực hiện thực thi song song).

Giao thức ứng dụng thanh khoản NFT động có thể mở rộng dựa trên Sui

Với việc mạng chính Sui chính thức ra mắt vào ngày 3 tháng 5, NFT động dự kiến sẽ có sự bùng nổ tăng trưởng, trở thành xu hướng mới nổi bật nhất trên thị trường tiền điện tử. Tất nhiên, NFT động chỉ là bước đầu tiên, các sản phẩm tài chính xung quanh dNFT (tức là NFTFi) cũng là điều không thể thiếu. Đặc biệt là đối với dNFT, tính thanh khoản là vấn đề cần phải giải quyết hàng đầu.

Các thị trường NFT tĩnh truyền thống như Opensea cơ bản áp dụng hệ thống khớp lệnh, nơi người bán đặt lệnh hoặc người mua đưa ra báo giá. Điều này tồn tại một vấn đề: khi giá cả giữa hai bên mua và bán không thống nhất, có thể dẫn đến tình trạng NFT có giá nhưng không có thị trường hoặc có thị trường nhưng không có giá; bên cạnh đó, nhiều đơn mua cần phải được mua theo từng đợt, tiêu tốn phí Gas cao.

Để giải quyết vấn đề thanh khoản của NFT động, ứng dụng giao thức thanh khoản NFT động có thể mở rộng đầu tiên trong hệ sinh thái Sui đã ra đời. Giao thức này là dự án đoạt giải tại Hackathon Sui tại Việt Nam, hiện đã được triển khai trên mạng chính, tập trung vào giao dịch tổng hợp một điểm cho NFT/Token.

Cụ thể, giao thức này đã ra mắt nhiều sản phẩm flagship để đáp ứng nhu cầu của thị trường, bao gồm giao thức NFT AMM, cho vay NFT, phân mảnh NFT và thanh toán theo kỳ NFT cũng như nền tảng phát hành NFT/Token. Với giao thức này, người dùng không cần phải chuyển đổi giữa nhiều ứng dụng trong hệ sinh thái Sui, một Dapp có thể đáp ứng tất cả nhu cầu.

Đầu tiên, sàn giao dịch phi tập trung NFT mà giao thức này ra mắt sử dụng mô hình nhà tạo lập thị trường tự động (AMM). Các nhà cung cấp thanh khoản (LP) có thể gửi tài sản vào các pool giao dịch đơn hoặc đôi để cung cấp thanh khoản cho NFT mà họ thích, và có thể chọn nhận phí giao dịch từ chênh lệch giá mua bán. Giao thức này không phân biệt các ID NFT khác nhau, điều này có nghĩa là mỗi NFT trong pool thanh khoản đều được ràng buộc với hệ số giá hiện tại, người dùng sẵn sàng mua bán NFT khi giao dịch sẽ nhận được cùng một mức giá từ pool NFT, bất kể ID NFT có hiếm hay không. Ngoài ra, giao thức này hỗ trợ mua một lần và mua số lượng lớn, có thể tiết kiệm Gas hiệu quả.

Ngoài việc hỗ trợ giao dịch NFT, giao thức này còn hỗ trợ giao dịch các token gốc của Sui và tất cả các token được cầu nối vào hệ sinh thái Sui thông qua AMM. So với Uniswap V2, giao thức này có độ trượt giá thấp hơn, phí Gas thấp hơn và trải nghiệm người dùng mượt mà hơn.

Cần lưu ý rằng, so với thị trường NFT truyền thống có những hạn chế, giao thức này đã giải quyết nhiều vấn đề bằng cách áp dụng mô hình NFT AMM. Trong thị trường truyền thống, chức năng lọc của mỗi bộ sưu tập NFT không giống nhau, trong khi giao thức này đã thực hiện chức năng lọc linh hoạt hơn bằng cách gọi nhãn hợp đồng của mỗi bộ sưu tập, giúp người dùng dễ dàng tìm thấy NFT phù hợp với nhu cầu của mình.

Giao thức này còn ra mắt thị trường cho vay NFT, nhằm giải phóng giá trị của tài sản NFT động. Nếu người nắm giữ NFT không muốn bán tài sản của mình, họ cũng có thể thế chấp NFT để nhận stablecoin hoặc token Sui nhằm giảm áp lực dòng tiền. Hệ thống cho vay khớp hồ bơi điểm qua hồ bơi thanh khoản kết nối người vay và người cho vay, và đã thực hiện một hệ thống thanh lý mạnh mẽ để đảm bảo an toàn cho NFT đã cho vay và bảo vệ lợi ích của người cho vay.

Ngoài ra, thỏa thuận này còn cung cấp thanh toán trả góp NFT thông qua hệ thống giao dịch bể điểm. Tính năng này cho phép người dùng mua NFT mà họ muốn theo hình thức trả góp, từ đó giúp NFT được chấp nhận bởi một đối tượng người dùng rộng rãi hơn. Người dùng có thể mua NFT mà họ quan tâm mà không cần phải thanh toán toàn bộ giá trước, từ đó thúc đẩy sự tăng trưởng và chấp nhận NFT trên thị trường.

Xét đến việc NFT phát triển thành các dự án blue-chip và giá cả tăng cao, khiến cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ khó tiếp cận, giao thức này còn giới thiệu chức năng phân mảnh NFT, cho phép người dùng chuyển đổi NFT yêu thích của họ thành các token đại diện cho quyền sở hữu một phần của NFT nền tảng. Các token này có thể được giao dịch tự do trên nền tảng, giúp người dùng tiếp cận với nhiều NFT khác nhau mà không cần phải sở hữu toàn bộ tài sản. Chức năng này đã tăng tính thanh khoản của toàn bộ thị trường NFT và làm cho việc tiếp cận các NFT có giá trị trở nên dân chủ hơn.

Cuối cùng, giao thức đã ra mắt nền tảng phát hành đổi mới, cung cấp công cụ huy động vốn tự động và giải pháp thanh khoản một cửa cho tất cả các dự án (NFT, Token). Nền tảng này cho phép các nhà phát triển tùy chỉnh trước các hoạt động huy động vốn.