Mã nguồn mở: Thúc đẩy con đường thứ ba công bằng và minh bạch

Các công nghệ mới nổi thường được coi là có thể làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng xã hội, vì những người giàu có và quyền lực dễ dàng tiếp cận những công nghệ này hơn. Chẳng hạn, công nghệ kéo dài tuổi thọ có thể chỉ giới hạn ở các quốc gia giàu có, dẫn đến khoảng cách giữa người giàu và người nghèo trong chất lượng cuộc sống và tuổi thọ ngày càng gia tăng. Công nghệ nâng cao gen con người cũng có thể bị kiểm soát bởi một số ít người giàu, làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng thu nhập. Những lo ngại tương tự cũng tồn tại trong các lĩnh vực công nghệ số, du lịch không gian, v.v.

Ngoài sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận công nghệ, còn có một hình thức lạm dụng công nghệ khác: nhà sản xuất kiểm soát người dùng thông qua việc thu thập dữ liệu, cố ý giấu thông tin, v.v. Hành động này về bản chất khác với sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận công nghệ, nhưng cũng làm gia tăng sự mất cân bằng quyền lực.

Đối mặt với những lo ngại này, Mã nguồn mở đã cung cấp một con đường thứ ba bị đánh giá thấp. Công nghệ mã nguồn mở có những ưu điểm sau:

1. Cải thiện tính bình đẳng trong việc tiếp cận công nghệ, để bất kỳ ai cũng có thể truy cập.

2. Tăng cường cơ hội bình đẳng để trở thành nhà sản xuất, cho phép mọi người trên khắp thế giới tham gia vào quá trình sản xuất.

3. Tăng cường khả năng xác minh, thuận tiện cho nghiên cứu của bên thứ ba để nhận diện các vấn đề tiềm ẩn.

4. Loại bỏ sự khóa nhà cung cấp, tránh sự phụ thuộc quá mức vào một nhà sản xuất duy nhất.

Lấy công nghệ kéo dài tuổi thọ làm ví dụ, nếu là mã nguồn mở, bất kỳ ai cũng có thể sử dụng và cung cấp cho người khác với chi phí thấp, chứ không chỉ dành riêng cho một số người giàu có. Đối với việc nâng cao gen của con người, mã nguồn mở có thể thu hẹp khoảng cách giữa các nhóm khác nhau trong việc tiếp cận nội dung. Các thử nghiệm an toàn công nghệ sinh học mã nguồn mở có thể hiệu quả và trung thực hơn so với việc các công ty tự chứng nhận.

Một trong những lập luận chính chống lại Mã nguồn mở là rủi ro lạm dụng, chẳng hạn như vũ khí hạt nhân. Một số người cho rằng công nghệ nên được kiểm soát chặt chẽ bởi những người gác cổng đáng tin cậy. Nhưng trong thế giới hiện đại, có thực sự tồn tại những người gác cổng đáng tin cậy hay không thì đáng nghi ngờ. Trong lịch sử, các tổ chức như quân đội đã không thực hiện tốt việc tự ràng buộc, chẳng hạn như chương trình vũ khí sinh học của Liên Xô.

Ngoài ra, những người gác cửa do chính phủ kiểm soát có thể đảm bảo sự bình đẳng trong nước, nhưng khó có thể đảm bảo sự bình đẳng giữa các quốc gia. Do đó, nếu một công nghệ có rủi ro lạm dụng nghiêm trọng, cách tốt hơn có thể là không phát triển nó hoàn toàn. Nếu lo ngại về rủi ro động lực quyền lực do công nghệ mang lại, thì tốt hơn là phát triển theo cách mã nguồn mở, để mọi người đều có cơ hội công bằng để hiểu và tham gia.

Mã nguồn mở không có nghĩa là hoàn toàn buông lỏng. Ví dụ, kỹ thuật địa cầu có thể được thực hiện theo cách mã nguồn mở và khoa học mở, đồng thời vẫn bị ràng buộc bởi luật pháp và ngoại giao quốc tế. Giá trị của mã nguồn mở nằm ở việc đảm bảo sự dân chủ hóa công nghệ, tăng cường khả năng tiếp cận thông tin, giúp mọi người có thể đánh giá tốt hơn về tính hiệu quả và an toàn của những gì được thực hiện.

Về cơ bản, Mã nguồn mở là một điểm cân bằng giữa việc đạt được tiến bộ kỹ thuật và giảm thiểu tối đa rủi ro tập trung quyền lực và tài sản. Mặc dù trong một số trường hợp, giá trị của sự phát triển nhanh chóng của công nghệ vượt xa những lo ngại này; trong những trường hợp khác, việc làm chậm lại sự phát triển công nghệ là rất quan trọng. Nhưng việc chọn Mã nguồn mở như một cách để đạt được tiến bộ kỹ thuật, tập trung vào phong cách tiến bộ hơn là tốc độ, là một phương pháp bị đánh giá thấp nhưng có thể mang lại cải thiện đáng kể.